Δεν ζουν ανάμεσά μας, αλλά πάνω μας: Τα μικροσκοπικά ακάρεα που μένουν στο πρόσωπό μας

Δεν ζουν ανάμεσά μας, αλλά πάνω μας

Δεν ζουν ανάμεσά μας, αλλά πάνω μας: Τα μικροσκοπικά ακάρεα που μένουν στο πρόσωπό μας

Η ώρα είναι 3:05 το πρωϊ. Σπάω το κεφάλι μου να γράψω κάτι. Ο διευθυντής μου στο koolnews.gr θέλει ένα θέμα έτοιμο για αύριο. Το έχω υποσχεθεί, του είπα να μείνει ήσυχος αλλά εγώ δεν έχω βρει τίποτα που να μου τραβήξει την προσοχή. Έκανα όμως το πρώτο βήμα. Τα κατάφερα, τους έβαλα όλους για ύπνο και επιτέλους τώρα είμαι μόνος μου για να μπορέσω να σκεφτώ. Μόνος μου; Κάποιο λάθος κάνω…akaraia-prosopo-570

Γράφει ο Δημήτρης Δεμεσούκας

Ίσως είναι το μεγαλύτερο λάθος που κάνουμε. Να νομίζουμε ότι είμαστε μόνοι μας ακόμη… κι όταν είμαστε μόνοι μας. Το σώμα μας είναι μια συλλογή από μικρόβια, μύκητες, ιούς … και άλλα ζώα. Στην πραγματικότητα, δεν είμαστε καν το μόνο ζώο που βρίσκεται στο χώρο. Αυτή τη στιγμή που εγώ γράφω αυτό το κείμενο και εσείς το διαβάζετε, στην ευρύτερη περιοχή της μύτης σας (και της δικής μου βεβαίως) υπάρχουν τουλάχιστον δύο είδη από μικροσκοπικά ακάρεα που ζουν στους πόρους μας. Θα περίμενε κανείς οι επιστήμονες να γνωρίζουν αρκετά για αυτά τα ζώα (δεδομένου ότι μοιραζόμαστε τα πρόσωπά μας με αυτά), αλλά αυτό δεν είναι απόλυτο.

Τι ξέρουμε λοιπόν γι αυτά που βρίσκονται ακριβώς αυτή τη στιγμή στο πρόσωπό μας;

Τα ακάρεα Demodex-όπως λέγονται επιστημονικά-είναι μικροσκοπικά αραχνοειδή (συγγενείς των αραχνών και των τσιμπουριών) που ζουν μέσα και πάνω στο δέρμα των θηλαστικών – συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων. Έχουν βρεθεί σε κάθε είδος θηλαστικού εκτός από τον πλατύπους.

Συχνά τα θηλαστικά φαίνεται να φιλοξενούν περισσότερα από ένα από αυτά τα είδη ακάρεων τα οποία σε γενικές γραμμές ζουν αρμονικά με τους ξενιστές τους. Αλλά αν αυτή η λεπτή ισορροπία διαταραχθεί, τότε προκαλεί διάφορες ασθένειες του δέρματος. Οι περισσότεροι από εμάς είμαστε απλά χωρίς να το γνωρίζουμε το περιεχόμενο πάνω στο οποίο ζουν αθέατοι αυτοί οι μικροσκοπικοί κάτοικοι.

Επιστήμονες από το NC State, το Μουσείο Φυσικών Επιστημών της Βόρειας Καρολίνας και το California Academy of Sciences μόλις δημοσίευσαν μια μελέτη που αποκαλύπτει μερικές άγνωστες αλήθειες σχετικά με αυτά τα ελάχιστα γνωστά ακάρεα που ζουν στο σώμα μας.

1. Ο καθένας από εμάς έχει στο σώμα του ακάρεα

Μία από τις πιο συναρπαστικές ανακαλύψεις είναι ότι αυτά τα ακάρεα ζουν επάνω σε όλους. Αυτό δεν ήταν πάντα προφανές, διότι είναι δύσκολο να εντοπίσεις ένα μικροσκοπικό άκαρι που ζει στο πρόσωπο κάποιου. Οι παραδοσιακές μέθοδοι δειγματοληψίας είναι πραγματικά πολύ απλές. Το ξύσιμο ή το τράβηγμα ενός μικρού κομματιού από το πρόσωπό μας.

Δεν ζουν ανάμεσά μας, αλλά πάνω μας - ακάρεα
Δεν ζουν ανάμεσά μας, αλλά πάνω μας – ακάρεα

2. Οι άνθρωποι φιλοξενούν δύο είδη ακάρεων

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα (και άλυτα) μυστήρια είναι το πώς οι άνθρωποι απέκτησαν αυτά τα τέρατα. Ίσως αυτά τα ακάρεα να είναι ένα πρότυπο σύστημα της συν-εξέλιξης. Κι ενώ υπάρχουν 48.000 είδη ακάρεων, δύο από αυτά ζουν στο πρόσωπό μας.

Ωστόσο, έχουμε μάθει ποια είναι αυτά τα δύο είδη ακάρεων. Το ένα είναι το Demodex folliculorum και το άλλο το Demodex brevis. Ζουν σε θύλακες των τριχών μας, με θαμμένο το κεφάλι τους προς τα κάτω, τρώγοντας τα έλαια που εκκρίνουμε και περιστασιακά σέρνονται στο  δέρμα μας το βράδυ.

Τα ακάρεα ανακαλύφθηκαν το 1841, αλλά σωστά περιγράφηκαν για πρώτη φορά έναν χρόνο αργότερα από τον Γερμανό δερματολόγο Γκούσταβ Σίμον. Έψαχνε σημάδια ακμής κάτω από ένα μικροσκόπιο, όταν παρατήρησε ένα “αντικείμενο που έμοιαζε με σκουλήκι και το οποίο είχε κεφάλι και πόδια». Το πίεσε ανάμεσα σε δύο διαφάνειες και είδε ότι μετακινήθηκε. Ένα χρόνο αργότερα, ο Ρίτσαρντ Όουεν έδωσε στο ακάρι το όνομά του από τις ελληνικές λέξεις «demo», που σημαίνει λαρδί, και «dex», που σημαίνει σκουλήκι. Demodex: το σκουλήκι που τρυπά σε λίπος.

Οι διαφορές των δύο ειδών αντικατοπτρίζουν κατά πάσα πιθανότητα τον τρόπο ζωής τους. Το brevis κουλουριάζεται βαθιά στους πόρους μας και μένει εκεί. Το folliculorum είναι πιο επιφανειακός κάτοικος και μπορεί να κινηθεί μεταξύ των ανθρώπων πιο εύκολα.

Οι επιστήμονες έχουν βρει τα ακάρεα Demodex σε κάθε εθνοτική ομάδα που έχουν εξετάσει.

Από λευκούς Ευρωπαίους έως τους  Αβορίγινες της Αυστραλίας και τους Εσκιμώους.

Η πρώτη εκτίμηση για τα ακάρεα που ζουν στο πρόσωπό μας προήλθε από μια μελέτη του 1903, η οποία εντόπισε αυτά τα πλάσματα σε 49 από 100 πτώματα Γάλλων. Η επόμενη μέτρηση, το 1908, τα βρήκε σε 97 από 100 πτώματα Γερμανών.

Κάποιος θα μπορούσε να εφαρμόσει μια κολλητική ταινία στο δέρμα του για να τραβήξει τα ακάρεα μακριά, ή να ξύσει ένα λιπαρό μπάλωμα του προσώπου του με μια μικρή σπάτουλα. Αλλά τα πλάσματα ζουν στους πόρους μας και δεν είναι εύκολο να τα απομακρύνουμε. Είναι επίσης άνισα κατανεμημένα. Μπορεί να έχουμε έναν ολόκληρο πληθυσμό που ζει στο μάγουλό μας. Ίσως να έχουμε ένα στο μέτωπό μας.

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο που έχουν εντοπίσει οι επιστήμονες είναι ότι σύμφωνα με τις μελέτες τα ακάρεα φαίνεται να συνδέονται και με  την ηλικία μας. Είναι σπάνια στα μωρά, πιο συχνα στους εφήβους, και καθολικά στους ενήλικες.

Akarea2-570

3. Τα ακάρεα μπορούν να μας «μιλήσουν» για την ιστορική διάσταση των ανθρώπινων πληθυσμών

Ιδιαίτερη αξία έχει το πώς τα είδη των ακάρεων μας έχουν εξελιχθεί από τότε που έγιναν σταθεροί σύντροφοί μας. Τα Demodex πιθανόν να έχουν ζήσει μαζί μας για πάρα πολύ καιρό. Από τους πρώτους ανθρώπους που έφυγαν από την Αφρική και βρήκαν το δρόμο τους σε όλο τον κόσμο. Έτσι, ψάχνουμε να μάθουμε αν το DNA των Demodex μπορεί να παρέχει μια αντανάκλαση της δικής μας εξελικτικής ιστορίας.

Μέχρι στιγμής, οι αναλύσεις φαίνονται ελπιδοφόρες. Κατά την εξέταση του DNA από ένα από τα είδη ακάρεων μας, του D. brevis, βρέθηκε ότι τα ακάρεα από την Κίνα είναι γενετικά διαφορετικά από τα ακάρεα από την Αμερική. Από την άλλη πλευρά, τα D. folliculorum από την Κίνα δεν μπορεί να διακριθούν από εκείνα που βρέθηκαν στην Αμερική.

Μέχρι να προχωρήσουν οι έρευνες και να βεβαιωθούν οι επιστήμονες για την προέλευση τους, ένα είναι σίγουρο. Ότι όση ώρα γράφω το κείμενο, ξύνομαι κι ότι απόψε γνωρίζω πως θα κοιμηθώ με παρέα.

Απολυμάνσεις